پژوهشكده علوم زمین، يكي از باسابقه‌ترين و مجهزترين پژوهشكده‌هاي قديمي پرديس بالادستي به شمار مي‌رود و داراي سه گروه پژوهشي زمين‌شناسي، ژئوشيمي آلي و ژئوفيزيك است. اين پژوهشكده براي اجراي طرح‌هاي مطالعاتي و پژوهشي و با هدف كمك به رفع مشكلات و معضلات مرتبط با فرايندهاي اكتشافي، توسعه‌اي و بهره‌برداري ايجاد شده و با اتكا به توان تخصصي خود، خدمات علمي و مشاوره‌اي باكيفيتي در اختيار كارفرمايان قرار مي‌دهد.
وجود حوضه‌هاي رسوبی مستعد زایش هیدروکربني در طول دوره‌هاي مختلف زمین‌شناسی در گستره وسیعی از ایران باعث شده تا كشور ما يكي از توليد و صادر‌كنندگان نفت و گاز باشد. به موازات افزايش سن توليد و كاهش توليد از مخازن، برنامه‌ريزي‌هاي جامع و مستمر جهت جايگزيني منابع جديد هيدروكربني از ضروريات و وظايف شركت‌هاي نفتي است.
دست‌يابي به اين هدف يا از طريق افزايش ضريب ازدياد برداشت با به‌كار‌گيري انواع فناوري‌هاي جديد و يا پي‌جويي‌هاي جديد اكتشافي امكان‌پذير است. شواهد نشان مي‌دهد كه از چند دهه اخير، روند كاهش منابع هيدروكربني، عدم دست‌يابي به منابع سهل‌الوصول، استفاده مناسب از منابع اقتصادي و تفكر توسعه‌اي و بهره‌وري مناسب از ذخاير استرتژيك هيدروكربني، باعث شده تا دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي مرتبط با فعاليت‌هاي اكتشافي، در حوزه‌هاي جديد و نوين سرمايه‌گذاري كنند. در اين رابطه، پژوهشكده علوم زمين با داشتن آزمايشگاه‌هاي مجهز و با امكانات و تجهیزات پيشرفته توانسته است بخشي از توان خود را در زمينه فعاليت‌هاي تحقيقاتي و خدماتي حول سه حوزه اصلي زير متمركز كند.
الف- مطالعه و مدل‌سازي حوضه‌هاي رسوبي و تعيين سيستم‌هاي هيدروكربني
ب- توسعه منابع هيدروكربني غيرمتعارف شامل هيدرات‌هاي گازي، شيل‌هاي نفتي و گازي و هم‌چنين مخازن گازي با سنگ متراكم.
ج- توسعه تكنولوژي‌هاي مرتبط با مخازن كربناته شكافدار.
ارائه خدمات علمي و مشاوره‌اي در مورد اكتشاف نفت و گاز و كمك به استخراج و توسعه ميادين از ديگر تعهدات اين پژوهشكده براي رفع مشكلات و معضلاتي است كه به نحوي با علوم زمين مرتبط هستند.
در سال‌هاي اخير، این پژوهشكده توانسته است در عرصه‌هاي جديد علم و فناوري در حوزه اكتشاف منابع جديد هيدروكربني گام بردارد. پژوهشكده در حال حاضر طرح‌ها و پروژه‌هاي پژوهشی، تحقیقاتی و مطالعاتی متعددی در زمینه‌های شناسایی منابع هیدرات‌هاي گازی، ذخیره‌سازی گاز در ساختارهای زیرزمینی، بررسی و امكان‌سنجی استفاده از منابع غیرمتعارف اقتصادی مانند شیل‌هاي گازی و نيز تعیین سیستم‌هاي هیدروكربوری در حوزه‌های گوناگون از دیدگاه‌هاي ژئوفیزیكی، زمین‌شناسی و ژئوشیمیایی با مدیریت‌هاي مختلف شركت ملی نفت ایران در دست اجرا و یا در مرحله برنامه‌ریزی دارد. هم‌چنين در راستای ایجاد زمینه‌هاي مشترک همکاری بین پژوهشکده علوم زمین و فعالان صنایع بالادستی نفت با مدیریت‌هاي مختلف وزارت نفت، دانشگاه‌ها، موسسات، شرکت‌هاي خصوصی و کنسرسیوم‌هاي تخصصی، فعاليت‌هاي جامعي در راستاي اهداف ذيل در دست اقدام است:
- ایجاد شبکه ارتباط دائمی بین فعالان فوق در خصوص طرح‌ها، پروژه‌ها و زمینه‌هاي آینده‌پژوهی در کلیه زمینه‌هاي تخصصی مرتبط با اهداف پژوهشکده،
-ایجاد و راه‌اندازی كارگروه‌هاي تخصصي، رايزني‌هاي هدفمند بر اساس ظرفيت‌ها و مزيت‌هاي پژوهشكده با مراكز تحقيقاتي و ايجاد مدیریت متمرکز جهت تجميع دانش و مستندات پژوهشي از طريق شبكه‌سازي.
گروه های پژوهشی:
